Alaşım Elementlerinin Çeliğe Etkisi

1. Alaşım Elementlerinin Çeliğe Etkisi
Alaşımlı çelikler, çelik bileşimine belirli oranlarda eklenen elementler sayesinde mekanik ve kimyasal
özellikleri geliştirilen malzemelerdir. Bu alaşım elementleri, çeliğin sertlik, tokluk, mukavemet, aşınma
direnci ve korozyon dayanımı gibi kritik özelliklerini artırabilir veya kullanım amacına göre şekillendirebilir.

Çeliğin Özelliklerini Belirleyen Ana Alaşım Elementleri
• Karbon (C): Çeliğin en temel alaşım elementidir. Mukavemet ve sertliği artırır ancak kaynaklanabilirliği
azaltabilir. Karbon oranı, çelik sınıflandırmalarında belirleyici rol oynar.

• Krom (Cr): Yüksek korozyon direnci sağlar. Krom içeren çelikler genellikle paslanmaz çelik olarak
bilinir. Ayrıca sertlik ve aşınma direncini artırır.

• Nikel (Ni): Çeliğe dayanıklılık, tokluk ve yüksek korozyon direnci kazandırır. Düşük sıcaklıklarda bile
formunu koruyan yapılar için tercih edilir.

• Molibden (Mo): Yüksek sıcaklık dayanımı sağlar, aynı zamanda korozyon ve oksidasyona karşı direnci
artırır. Genellikle yüksek mukavemetli çeliklerde kullanılır.

• Manganez (Mn): Mukavemet ve darbe dayanımı kazandırır. Aynı zamanda sünekliği artırarak
işlenebilirliği iyileştirir.

• Vanadyum (V): Tane yapısını rafine ederek hem mukavemeti hem de darbe dayanımını yükseltir.
Yüksek sıcaklık dayanımı istenen uygulamalarda öne çıkar.

• Tungsten (W): Aşınmaya karşı dayanıklılığı ve sertliği artırır. Takım çeliklerinde yaygın olarak kullanılır.
Alaşım Elementlerinin Çelik Kodlamasına Etkisi

Alaşımlı çelikler, içerdikleri elementlere göre uluslararası kodlarla sınıflandırılır.

Örneğin:
• SAE 4140: Orta derecede karbon, yüksek mukavemet ve tokluk sağlayan krom-molibden alaşımlı
çeliktir.
• 16MnCr5 (1.7131): Sementasyon çeliğidir; yüzey sertliği ve çekirdek tokluğu için mangan ve krom
içerir.
• 34CrNiMo6 (SAE 4340): Yüksek mukavemetli, nikel, krom ve molibden alaşımlı çeliktir.
Neden Alaşımlı Çelik Kullanılır?
• Özel mühendislik uygulamalarında istenen mekanik özelliklerin elde edilmesini sağlar.
• Uzun ömürlü, dayanıklı ve çevre koşullarına dirençli yapılar için idealdir.
• Otomotiv, savunma, inşaat ve makine imalatı gibi birçok sektörde yüksek performans sunar.